| egzamin |
| Lepiej późno niż wcale - poniżej ostatni tj. IV wykład, który przepisałam od koleżanki więc się podzielę. 2 pierwsze były wcześniej - brakuje tylko trzeciego ale niestety nie mam w formie elektronicznej Ubezpieczenie rentowe Ubezpieczenie rentowe gwarantuje świadczenia pieniężne w przypadku utraty dochodów pieniężnych związanych z wystąpieniem ryzyka inwalidztwa (niezdolności do pracy lub śmierci żywiciela rodziny). W takiej sytuacji osoby opłacające składki na ubezpieczenie rentowe otrzymują rentę z tytułu niezdolności do pracy, która zastępuje im utracone wynagrodzenie lub dochód, a w przypadku śmierci ubezpieczonego żywiciela rodziny, członkom jego rodziny wypłacana jest renta rodzinna. Składka na ubezpieczenie rentowe wynosi 6 % podstawy wymiaru składki, przy czym 4,5% pochodzi ze środków pracodawcy, a 1,5% ze środków pracownika. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: • jest niezdolny do pracy, • ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, • niezdolność do pracy powstała w określonych ustawą okresach składkowych (okres zatrudnienia, okres ubezpieczenia) i nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego lub opiekuńczego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Okres składkowy i nieskładkowy wymagany do przyznania renty uzależniony jest od wieku osoby, w jakim powstała niezdolność do pracy. Okres ten wynosi: • 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat, • 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat, • 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat, • 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat, • 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Ww okresy nie są wymagane jeśli niezdolność do pracy nastąpiła w wyniku wypadku w drodze do pracy lub pracy. Okres wymaganych 5-ciu lat w odniesieniu do osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30. roku życia, musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej, renty szkoleniowej. Renta stała - przysługuje osobie, której niezdolność do pracy została uznana za trwałą. Renta okresowa - jeśli niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Przysługuje ona przez okres wskazany w decyzji organu rentowego. Niezdolność do pracy jest orzekana na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu - wówczas niezdolność do pracy będzie orzekana na okres dłuższy niż 5 lat. Podział rent z tytułu niezdolności do pracy Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – przysługuje osobie która jest niezdolna do wykonywania jakiejkolwiek pracy Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – przysługuje osobie, która w znacznym stopniu utraciła zdolność wykonywania pracy zgodnej z poziomem swojego wykształcenia Renta szkoleniowa - jeśli ubezpieczony spełni warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, może otrzymać rentę szkoleniową. Renta przyznawana jest na okres 6 miesięcy. Na wniosek starosty istnieje możliwość przedłużenia tego okresu na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego o dalsze 30 miesięcy. Okres 6 miesięcy może ulec skróceniu, jeśli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu. Renta rodzinna - przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Uprawnieni: 1. Dzieci własne, małżonka oraz przysposobione jeżeli: Nie ukończyły 16 lat Mają 16 lat – do ukoćzenia nauki max do ukończenia 25 lat Bez względu na wiek jeżeli są całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji 2. Wnuki 3. Rodzeństwo 4. Inne dzieci przyjęte na wychowanie z wyjątkiem rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, mają prawo do renty jeśli spełniają takie warunki jak dzieci, przyjęte na wychowanie i utrzymywane na rok przed śmiercią ubezpieczonego chyba, że śmierć była wynikiem wypadku 5. Wdowa/Wdowiec jeśli w chwili śmierci małżonka ukończył/a 50 lat lub była niezdolna do pracy, wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyły 16. roku życia, a jeżeli uczą się - 18. roku życia lub są całkowicie niezdolne do pracy. Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, jeśli spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania ww. dzieci. Małżonka/ek rozwiedziona oraz wdowa/wdowiec, która przed śmiercią męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia w/w warunków wymaganych od wdowy, w dniu śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową. 6. Rodzice - mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania a ponadto spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub wychowywania małoletnich osób). Wszystkim uprawnionym przysługuje 1 renta która ulega podziałowi w częściach równych. Zasiłek pogrzebowy - osobie, która pokryła koszty pogrzebu, przysługuje zasiłek pogrzebowy. Może on zostać przyznany w razie śmierci: • osoby ubezpieczonej (tj. osoby podlegającej ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określonym w polskich przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych), • po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, • osoby pobierającej emeryturę lub rentę, • osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania, • członka rodziny osoby ubezpieczonej albo osoby pobierającej emeryturę lub rentę. Wysokość zasiłku od dn. 01.03.2010 roku wynosi 4000 PLN. Wniosek o wypłatę świadczenia należy złożyć w ciągu 12 m-cy od dnia śmierci osoby po której przysługuje. Ubezpieczenie chorobowe Chromi przejściową niezdolność do pracy oraz macierzyństwo (2,45% ze środków ubezpieczonego). Są to: • zasiłek chorobowy – świadczenie, które przysługuje od 34 dnia a w przyp. os. powyżej 50 lat od 15 dnia niezdolności do pracy, Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który zachorował w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Co do zasady, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje po upływie tzw. okresu wyczekiwania. Osoba, która podlega obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu, nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Osoba podlegająca temu ubezpieczeniu dobrowolnie, nabywa je po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Od 1 dnia na zasadzie wyjątku świadczenie przysługuje 1. Posłom i senatorom – jeżeli przystąpili do ubezp. w ciągu 90 dni od zakończenia kadencji 2. Absolwentom szkół i szkół wyższych – jeśli zostali objęci lub jeżeli przystąpili do ubezp. w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu studiów wyższych 3. Jeżeli niezdolność powstała w wyniku wypadku w drodze do/z pracy 4. Jeżeli obowiązkowo ubezpieczony ma wcześniejszy co najmniej 10-cio letni okres obowiązkowo bezp. chorob. Prawo do zasiłku przysługuje również jeżeli niezdolność do pracy jest wynikiem choroby. Na równi z chorobą traktowane jest również niemożność wykonywania pracy z powodu: 1. Decyzja właściwego organu z powodu choroby zakaźnej 2. Z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie leczenia uzależnień 3. Poddaniu się badaniom na dawcę do przeszczepów Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, nie dłużej niż przez 182 dni, a w przypadku gruźlicy (oznaczonej przez lekarza w zaświadczeniu lekarskim kodem "D") - nie dłużej niż przez 270 dni. Od 1 stycznia 2009 r. również ubezpieczone, których niezdolność do pracy przypada na okres ciąży mają prawo do zasiłku chorobowego przez okres do 270 dni. Wysokość zasiłku chorobowego wynosi 80% wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę jego wymiaru. Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu przysługuje w wysokości 70%. Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo choroba zawodowa lub też przypada na okres ciąży, a także jeżeli niezdolność do pracy powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów - zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru (także za okres pobytu w szpitalu). Zasiłek chorobowy nie przysługuje: • za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, • w okresie urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego, • w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, • za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia, co zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, • za okres pierwszych pięciu dni, jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu (fakt ten jest stwierdzony przez lekarza kodem "C" w zaświadczeniu lekarskim), • za okres objęty zaświadczeniem lekarskim, w przypadku wykonywania w czasie zwolnienia lekarskiego pracy zarobkowej albo wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z celem tego zwolnienia, co zostało stwierdzone w trakcie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przeprowadzanej przez płatnika zasiłku. • świadczenie rehabilitacyjne - przysługuje ubezpieczonemu, który po okresie pobierania zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej niż przez 12 miesięcy. O potrzebie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS. Z możliwością wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej. Świadczenie wypłacane jest w wysokości 90% wynagrodzenia lub przychodu, które stanowiło podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 90. dni pobierania świadczenia, a jeśli niezdolność do pracy przypada na okres ciąży (świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego) oraz gdy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego) - w wysokości 100% tego wynagrodzenia; w pozostałych przypadkach 75%. Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, urlopu dla poratowania zdrowia albo nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz urlopu na poratowanie zdrowia • zasiłek wyrównawczy - przysługuje ubezpieczonemu będącemu pracownikiem ze zmniejszoną sprawnością do pracy, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy. Zasiłek wyrównawczy przysługuje wówczas przez okres rehabilitacji, nie dłużej jednak niż przez 24. miesiące. O potrzebie poddania się rehabilitacji zawodowej orzeka lekarz wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy albo lekarz orzecznik ZUS. Zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających rehabilitację a wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym podczas pracy z obniżonym wynagrodzeniem. Zasiłek nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Zasiłek przestaje być wypłacany: 1. Z dniem zakończenia rehabilitacji 2. Stwierdzeniem, e rehabilitacja jest bezcelowa • zasiłek macierzyński Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego: - urodziła dziecko, - przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia, - przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego- do 10 roku życia. Przepisy dotyczące prawa do zasiłku macierzyńskiego w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie, stosuje się również do ubezpieczonego. Zasiłek macierzyński wypłacany jest przez okres urlopu macierzyńskiego - przez 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka (ewentualnie dłużej, w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie - od 31 do maksymalnie 37 tygodni). Zasiłek macierzyński przysługuje również ubezpieczonemu-ojcu dziecka przez okres 1 tygodnia (od 2012 r. okres ten wynosić będzie 2 tygodnie) jako okres urlopu macierzyńskiego przysługującego pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko. Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje także ubezpieczonemu, który przyjmuje dziecko na wychowanie, na takich samych zasadach, które dotyczą ubezpieczonej. Również w razie śmierci ubezpieczonej lub porzucenia przez nią dziecka zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu - ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, jeżeli przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku. Od zasiłku macierzyńskiego nalicza się składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Składki te finansuje budżet państwa). • zasiłek opiekuńczy Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od pracy, gdy konieczne jest osobiste sprawowanie opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, szkoły lub przedszkola, chorym dzieckiem do lat 14 lub innym chorym członkiem rodziny. Zasiłek opiekuńczy przysługuje nie dłużej niż 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad zdrowym dzieckiem do ukończenia 8 lat lub chorym dzieckiem do lat 14. Jeżeli opieka jest sprawowana nad chorym dzieckiem, które skończyło 14 lat lub nad innym chorym członkiem rodziny, zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez 14 dni. Zasiłek wypłacany jest w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Zasiłek opiekuńczy przysługuje pod warunkiem, że nie ma innych członków rodziny mogących zapewnić opiekę. W przypadku sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2, zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet wówczas, gdy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę. Ubezpieczenie wypadkowe – świadczenie w zw. z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Przysługuje osobie ubezpieczonej bądź rodzinie w przypadku śmierci os. ubezp. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, • w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Przyczyna zewn. oznacza, że nie może tkwić w organizmie poszkodowanego ani wynikać z jego właściwości: 1. Zjawisko natury mechanicznej – uderzenie, zgniecenie 2. Zjawisko natury chemicznej lub termicznej 3. Czynności samego poszkodowanego – potknięcie 4. Atak innego człowieka lub zwierzęcia 5. Nadmierny wysiłek pracownika jeśli wynika z przepracowania lub nadmiernego przeciążenia pracą 6. Choroba, ale tylko wówczas jeśli nastąpiło jej nagłe zaostrzenie i było wynikiem przyczyny zewnętrznej. Związek z pracą /czasowy, miejscowy, funkcjonalny/ - oznacza, że przyczyna zewn. Zadziałała w miejscu i czasie wykonywania czynności lub miała z nimi związek. Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, o którym mowa w art. 237 §1 pkt 2 Kodeksu pracy, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy. Klasyfikacja wypadków przy pracy: Śmiertelne – śmierć nastąpiła do 6 m-cy od dnia wypadku Zbiorowy – jeżeli wypadkowi w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej 2 osoby Ciężki – ciężkie uszkodzenie ciała /utrata wzroku, słuchu, mowy uszkodzenie naruszające podstawowe funkcje organizmu, choroba nieuleczalna, niezdolność do pracy w zawodzie/ Świadczenia z ubezp. wypadkowe przysługują na zasadzie ryzyka albowiem nabycie do nich prawa nie jest uzależnione od zawinienia pracodawcy. Dodatkowo w ramach ich uzupełnienia pracownik może wystąpić na drogę postępowania cywilnego. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia: • zasiłek chorobowy, • świadczenie rehabilitacyjne, • zasiłek wyrównawczy, • jednorazowe odszkodowanie, • renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa, • renta rodzinna, • dodatek pielęgnacyjny, • dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej, • pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą. Dla członka rodziny: Renta rodzinna Jednorazowe odszkodowanie |