| Materiały |
| najważniejsze rzeczy o przemocy W 2005 r. weszła w życie Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ustawa ta, po raz pierwszy w historii polskiego prawa, określa, czym jest przemoc w rodzinie. Art. 2 par. 2 ustawy stanowi, że „przemocą w rodzinie jest jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność- w tym seksualną - powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.” (Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Dz.U. z 2005r. Nr 180, poz. 1493). UWARUNKOWNIA STOSOWANIA PRZEMOCY: Literatura podaje bardzo wiele różnych motywów i czynników ryzyka. Ogólnie można by podzielić je na: Czynniki wewnętrzne (osobowość, urazy i choroby psychiczne, charakteropatie, fizjologia – nieodpowiednia regulacja hormonalna, itp., niedojrzałość emocjonalna, i inne); Czynniki zewnętrzne (wśród których wyróżnić można złą sytuacje rodzinną i ekonomiczną, autokratyczny, i bezwzględny model wychowania, brak zatrudnienia, nieodpowiednie wzorce przekazane przez otoczenie); Bardziej szczegółowo możemy przedstawić te czynniki następująco: czynniki biologiczne (temperament, uszkodzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego, urazy, organiczne uszkodzenia mózgu- trudności adaptacyjne człowieka, padaczka skroniowa- napady niosą za sobą stany zmienionej świadomości, amnezje, agresywne i impulsywne zachowania); czynniki psychologiczne (zaburzenia osobowości- osobowość nieprawidłowa, charakteropatie, zaburzenia kontroli emocjonalnej i kontroli zachowań, stres, frustracja, silne negatywne emocje, chłód emocjonalny, przeżycia traumatyczne- np. bycie ofiarą, świadkiem przemocy); czynniki środowiskowe ( niski status socjoekonomiczny, izolacja społeczna rodziny, stres związany z brakiem zatrudnienia, itp.); czynniki społeczno-kulturowe (przemoc jako wzorzec przekazywany z pokolenia na pokolenie- np. koncepcja przemocy jako władzy patriarchalnej- przemoc jako forma kontrolowania, wymuszania posłuszeństwa, akceptowane narzędzie, którym mogą posługiwać się zwykle mężczyźni); substancje chemiczne (alkohol, narkotyki- wyzwalają agresję, stymulują i pobudzają do działania, jednocześnie osłabiając zdolność do samokontroli); PRZEMOC GORĄCA : Gwałtowny wybuch tłumionych uczuć złości, frustracji, wściekłości, powodujący agresywne zachowania. Często przyczyny tych trudnych uczuć sprawcy tkwią gdzie indziej, np. powodują je konflikty w pracy. Sprawca nie mogąc sobie z nimi poradzić, odreagowuje je na członkach rodziny. Wie, że może sobie na takie zachowanie pozwolić. Przy stosowaniu tego typu przemocy towarzyszy sprawcy duże poczucie bezkarności oraz przekonanie o bezbronności ofiary. PRZEMOC CHŁODNA : Nie przejawia się występowaniem tak gwałtownych emocji i agresywnych zachowań. Wydaje się, że sprawca jest spokojniejszy bądź bardziej się kontroluje. Przemoc chłodna przyjmuje nieraz postać bardzo rygorystycznego stylu wychowania czy też autorytarnego traktowania dorosłych członków rodziny. Sprawca jest przekonany o słuszności swoich czynów, zawsze znajdzie dla nich usprawiedliwienie: "gdybym ich nie bił, to nie wyrosłyby na porządnych ludzi, "to dla jej dobra, bo inaczej całkowicie sie zmarnuje", "jakbym jej nie doprowadził do porządku, to by w ogóle o dom nie dbała" ... Przemoc fizyczna jest najbardziej widoczna forma przemocy domowej, obejmuje cała gamę różnorodnych zachowań od bicia począwszy, poprzez popychanie, kopanie, aż po próby użycia niebezpiecznych przedmiotów takich jak nóż. Przemoc może występować w formie czynnej lub biernej. Do czynnych form przemocy zalicza się zachowania typu: bicie, kopanie, zmuszanie do uwłaczających czynności itp. Natomiast bierna przemoc to różnego rodzaju zakazy, na przykład zakaz mówienia, chodzenia, areszt domowy itp. Przemoc seksualna to wymuszanie kontaktów seksualnych wiąże się z fizyczna przemocą, poniżaniem i obelgami. Jedną z najbardziej popularnych, cytując za I. Pospiszyl (1994, s.41-42) definicji przemocy seksualnej wobec dziecka jest definicja sformułowana przez Schechtera Roberge’a, określająca, wykorzystywanie seksualne dziecka jako wciąganie zależnego niedojrzałego rozwojowo i niezdolnego do wyrażania pełnej zgody dziecka albo osoby w okresie dorastania w seksualną aktywność naruszającą społeczne tabu oraz zasady życia rodzinnego”(I. Pospiszyl 1994 ,s.41-42). Przemoc seksualna obejmuje również zachowania seksualne z udziałem osób trzecich oraz zmuszanie do prostytucji. Przemoc psychiczna jest najmniej widoczną formą przemocy. Według K. Browna i M. Herberta jest to: zadawanie cierpień psychicznych, kontrolowanie oraz ograniczanie kontaktów ofiary z przyjaciółmi, szkołą i miejscem pracy; to przymusowa izolacja i uwięzienie; zmuszanie ofiary do oglądania obrazów i aktów przemocy; zastraszanie, grożenie wyrządzeniem krzywdy fizycznej zarówno osobie bliskiej, jak i innym ,pogróżki, szantaż, ciągłe niepokojenie; znęcanie się nad zwierzętami domowymi i niszczenie prywatnej własności, straszenie samobójstwem. (K.Browne, M.Herbert 1999, s. 29,30). Przemoc strukturalna (instytucjonalna) wyraża się w umniejszaniu i nierównym traktowaniu jednostki, wywieranej przez niesprawiedliwe struktury społeczne. Według Kondzieli u podłoża przemocy strukturalnej leży nierówność. Często ten rodzaj przemocy odbierany jest jako „coś normalnego,” (J.Kondziela 1974 s.67). Nie musi zawierać fizycznego ataku, zamiaru fizycznej napaści, czy zamiaru psychicznego zranienia. Przemoc ekonomiczna, czyli każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne uzależnienie ofiary od sprawcy, to uporczywe uchylanie się od obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka, rodziców lub innej najbliższej osoby i przez to narażanie jej na niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb. Przemoc symboliczna, kulturowa . Definiowana jest jako narzucanie znaczeń i interpretacji symboli zastanej kultury. Przemoc symboliczna oparta jest na legalnym prawie do narzucania i wpajania tego, co służy interesom klas panujących.. Prowadzi to do uznania kultury legalnej jako jedynej, odrzuca się wzory zachowania wyniesione z domu, wzory odbiegające od uniwersalnej kultury. Dokonany zostaje podział na kulturę legalną i nielegalną. Przemoc psychiczna jest najmniej widoczną formą przemocy. Według K. Browna i M. Herberta jest to: zadawanie cierpień psychicznych, kontrolowanie oraz ograniczanie kontaktów ofiary z przyjaciółmi, szkołą i miejscem pracy; to przymusowa izolacja i uwięzienie; zmuszanie ofiary do oglądania obrazów i aktów przemocy; zastraszanie, grożenie wyrządzeniem krzywdy fizycznej zarówno osobie bliskiej, jak i innym ,pogróżki, szantaż, ciągłe niepokojenie; znęcanie się nad zwierzętami domowymi i niszczenie prywatnej własności, straszenie samobójstwem. (K.Browne, M.Herbert 1999, s. 29,30). Przemoc w rodzinie rzadko jest incydentem jednorazowym, zwykle ma swoją długą historię. Badania wykazały, że związki, w których kobiety doznają przemocy fizycznej ze strony swoich partnerów, przechodzą przez trzy fazy powtarzającego się cyklu: 1) faza narastania napięcia W fazie pierwszej narasta napięcie i agresywność sprawcy. Każdy drobiazg wywołuje irytacje, za byle co robi awanturę, zaczyna więcej pić, prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej niebezpieczny. Kobieta stara się opanować sytuację i oddalić zagrożenie. Często pojawiają się u niej różne dolegliwości fizyczne, bóle żołądka i głowy, bezsenność i utrata apetytu. Wpada w apatię lub ogarnia ją silny niepokój. Czasem, nie mogąc wytrzymać tego oczekiwania sama prowokuje spięcie, żeby już wreszcie "mieć to za sobą". 2) faza gwałtownej przemocy Z mało istotnych powodów dochodzi do ataku agresji i rozładowania złości. Kobieta jest raniona fizycznie i psychicznie, znajduje się w stanie szoku. Stara się uspokoić sprawcę i ochronić siebie. Odczuwa przerażenie, złość, bezradność i wstyd, traci ochotę do życia. 3) faza "miodowego miesiąca" W tej fazie wszystko się zmienia. Gdy partner wyładował już swą złość i zaczyna sobie zdawać sprawę z tego, co zrobił, nagle staje się inną osobą. Stara się znaleźć jakieś wytłumaczenie i usprawiedliwienie. Przeżywa poczucie winy, okazuje skruchę, przeprasza i obiecuje, że to się już nie powtórzy. Zaczyna okazywać ciepło i miłość. Staje się znowu podobny do tego mężczyzny, jakim był na początku związku, kiedy ofiara się w nim zakochała. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby nie było żadnej przemocy. Kobieta zaczyna wierzyć, że partner się zmienił i że przemoc była jedynie wyjątkowym incydentem, który już nigdy się nie powtórzy. |